Mong ngóng từng ngày đón con yêu chào đời, rồi lại ngập tràn cảm giác lo lắng, sợ hãi khi đứa con bé bỏng sinh non thiếu tháng ở tuần 32 thai kỳ phải trải qua ca phẫu thuật thắt Ống động mạch kéo dài gần 02 giờ đồng hồ khi con vừa tròn 10 ngày tuổi; với vợ chồng chị Vi Thị Thu (trú tại xã Dương Hưu, huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang), sức sống của con có lẽ là điều kỳ diệu nhất trên đời và cũng thật may mắn khi “chiến binh bé nhỏ” của gia đình chị Thu đã được các bác sỹ Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang phẫu thuật thắt Ống động mạch thành công để con lớn lên với một trái tim khoẻ mạnh.

Giống như bao bậc cha mẹ khác đều mong chờ đứa con của mình sẽ chào đời thật khỏe mạnh. Từ khi biết mình có tin vui, chị Vi Thị Thu và anh Trắng Văn Thao đã sớm đặt cho bé trai của mình một cái tên mang ý nghĩa rất đẹp là Khải Phong. Nhưng con chỉ nằm trong bụng mẹ được 32 tuần thì mẹ con đã có hiện tượng chuyển dạ, vỡ ối sớm phải nhập viện cấp cứu sinh thường. Chào đời non tháng với cân nặng 1,8 kg có biểu hiện suy hô hấp rất nặng phải thở máy, bé Khải Phong được chuyển lên Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang để các y bác sỹ Khoa Sơ sinh nuôi dưỡng, chăm sóc đặc biệt trong lồng kính. Tuy nhiên trong quá trình nuôi dưỡng, qua siêu âm, thăm khám, các bác sỹ nhận thấy Ống động mạch của bé Khải Phong không đóng lại dù đã được bác sỹ Khoa Sơ sinh điều trị nội khoa tích cực bằng thuốc, ở bé đã có dấu hiệu suy tim do nhiều máu lên phổi và tăng áp phổi. Với trường hợp này cần phải phẫu thuật sớm vì bệnh còn Ống động mạch nếu để kéo dài sẽ gây ra nhiều biến chứng và có thể dẫn tới nguy cơ tử vong ở trẻ. Can thiệp bằng ngoại khoa là giải pháp bắt buộc và cũng là cơ hội sống duy nhất đối với bé.

Chị Thu chia sẻ: “Ngay khi bác sỹ Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang  tư vấn về tình trạng của bé và có chỉ định phẫu thuật tim cho cháu, vợ chồng tôi đã đồng ý và đặt hoàn toàn niềm tin nơi bác sỹ Bệnh viện”.

Nhận thấy đây là một trường hợp phức tạp và có nhiều nguy cơ vì cháu Khải Phong còn quá nhỏ, vừa tròn 10 ngày tuổi, hơn nữa cháu lại sinh thiếu tháng với cân nặng thấp, vì vậy dưới sự chỉ đạo của Lãnh đạo Bệnh viện, đội ngũ y bác sỹ của Khoa Ngoại, Khoa Dịch vụ Y tế tự nguyện, Khoa Phẫu thuật Gây mê hồi sức và Khoa cấp cứu, Hồi sức tích cực và Chống độc đã hội chẩn và quyết định tiến hành phẫu thuật cho cháu Khải Phong theo phương pháp phẫu thuật tim kín thắt Ống động mạch, phương pháp gây mê nội khí quản cho trẻ.

Khi phẫu thuật, các bác sỹ rạch da đường ngực sau bên, bên trái qua khoang liên sườn II – III vào lồng ngực, quan sát thấy Ống động mạch lớn kích thước phía động mạch chủ 04 mm, phía động mạch phổi 03 mm, chiều dài ống động mạch 04 mm, các bác sỹ tiến hành thắt Ống động mạch bằng 03 sợi chỉ Prolene 5-0. Tiếp đó, đóng phúc mạc trung thất sau, đặt dẫn lưu màng phổi trái, đóng thành ngực các lớp theo giải phẫu và hút dẫn lưu áp lực âm liên tục 20 cmH20.

Trải qua hơn 01 giờ căng thẳng trong Phòng mổ, ca phẫu thuật thắt Ống động mạch cho trẻ sơ sinh non tháng do kíp phẫu thuật gồm: Bác sỹ CKI Nguyễn Minh Cường – Trưởng Khoa Dịch vụ Y tế tự nguyện và Bác sỹ CKI Phạm Đăng Bình – Phó Trưởng Khoa Ngoại phẫu thuật, Bác sỹ CKI Phạm Văn Khôi phụ trách gây mê cùng các điều dưỡng và kỹ thuật viên khác thực hiện đã thành công tốt đẹp, mạch, huyết áp và nhịp tim bệnh nhi ổn định. Sau phẫu thuật, bé Khải Phong được theo dõi đặc biệt tại Phòng Hồi sức tích cực – Khoa Cấp cứu, Hồi sức tích cực và Chống độc của Bệnh viện. Và 05 ngày sau cuộc phẫu thuật, Khải Phong được chuyển về Khoa Sơ sinh để người thân có thể trực tiếp chăm sóc bé trước khi xuất viện.

Được nhìn thấy con yêu sau 16 ngày xa cách kể từ khi con chào đời, và nhất là được cho con ăn những dòng sữa mẹ ngọt ngào, Chị Vi Thị Thu không giấu nổi xúc động, chị nghẹn ngào nói: “Con thiệt thòi hơn các bạn khi không được mẹ ôm ấp khi mới chào đời bởi con sinh non thiếu tháng bị suy hô hấp nặng phải chuyển tuyến tới Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang để các y bác sỹ Khoa Sơ sinh chăm sóc hoàn toàn. Hàng ngày em chỉ biết vắt sữa và gửi vào cho con, mỗi buổi chiều ngồi ngoài Phòng Cấp cứu – Khoa Sơ sinh nghe bác sỹ thông báo về tình trạng của con, con ăn được bao nhiêu ml sữa mỗi ngày, cai được máy thở, sức khoẻ của con tiến triển ra sao là em đã rất hạnh phúc. Khi bác sỹ thông báo con em bị bệnh còn Ống động mạch, kích thước của ống động mạch lớn phải can thiệp bằng phẫu thuật, thực sự em và gia đình rất lo lắng, sợ hãi bởi con còn nhỏ quá, mới được 10 ngày tuổi, vẫn phải thở oxy mà đã phải trải qua ca đại phẫu đầu tiên trong đời. Nhưng em cũng biết rằng bệnh của con em đã có biến chứng khiến suy tim và phẫu thuật là cách duy nhất để cứu sống trái tim bé bỏng. Ngồi ngoài Phòng Phẫu thuật, từng giây từng phút chỉ biết cầu nguyện cho ca phẫu thuật thành công, rồi mong chờ từng ngày con hồi tỉnh để em được tận tay chăm sóc con. Con non yếu nhưng thật kiên cường và mạnh mẽ. Tròn 20 ngày được chăm sóc tại Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang, sức khoẻ của con ổn định, ăn ngủ tốt, da dẻ hồng hào và cũng tăng cân hơn. Gia đình em thật sự rất biết ơn các bác sỹ trong kíp phẫu thuật tim và sự chăm sóc tận tình của các y bác sỹ Khoa Sơ sinh không quản vất vả ngày đêm chăm lo cho các cháu nhỏ như chính con của mình vậy”.

Bác sỹ CKI Nguyễn Minh Cường, người phụ trách mổ chính cho cháu Khải Phong cũng thông tin thêm: “Tại Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang, các bác sỹ từng thực hiện nhiều ca phẫu thuật thắt Ống động mạch cho trẻ nhưng đây là ca đầu tiên thực hiện thắt Ống động mạch cho trẻ sơ sinh non tháng nhẹ cân và ít ngày tuổi như thế này. Ống động mạch xuất phát từ một cung mang, nối thân động mạch phổi với động mạch chủ xuống. Ống động mạch bình thường sẽ đóng lại vài giờ sau sinh khi trẻ bắt đầu tự thở. Ống động mạch được duy trì trong thời kỳ bào thai nhờ sự lưu thông của Prostagladin. Ống động mạch sau khi đóng sẽ trở thành một cấu trúc dạng sợi, được gọi là dây chằng động mạch. Còn Ống động mạch thường gặp ở trẻ đẻ non. Khi Ống không tự đóng lại thì sẽ phải điều trị nội khoa bằng thuốc và can thiệp phẫu thuật khi phương pháp nội khoa thất bại.

Không giống những ca phẫu thuật thắt Ống động mạch ở những bệnh nhi trước đây, với trường hợp cháu Khải Phong khi thực hiện phẫu thuật tim gặp nhiều khó khăn hơn và đội ngũ y bác sỹ cũng phải chuẩn bị sẵn sàng các biện pháp dự phòng bởi cháu bé còn quá nhỏ, chỉ vừa tròn 10 ngày tuổi lại chào đời thiếu tháng, việc gây mê hồi sức, đặt ống nội khí quản, kiểm soát huyết động, kiểm soát các thông số máy thở cũng gặp nhiều khó khăn, hơn nữa phẫu trường hẹp, tổ chức cơ tim và tổ chức phần mềm của cháu bé còn non nớt đòi hỏi các thao tác phẫu thuật phải hết sức tỉ mỉ và thận trọng, tránh làm vỡ Ống động mạch sẽ khiến trẻ bị ngừng tim ngay lập tức”.

Hiện nay, ngành phẫu thuật tim đã có những phát triển vượt bậc về chẩn đoán và điều trị, có thể điều trị nhiều bệnh lý tim bẩm sinh phức tạp và đạt kết quả tốt, trẻ có thể được phẫu thuật ngay từ khi còn rất nhỏ ở giai đoạn sơ sinh. Ca phẫu thuật thắt Ống động mạch cho trẻ sơ sinh non tháng được thực hiện thành công tại Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang là nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa các Khoa lâm sàng: Khoa Sơ sinh, Khoa Ngoại, Khoa Phẫu thuật Gây mê hồi sức, Khoa Cấp cứu, Hồi sức tích cực và Chống độc cùng đội ngũ y bác sỹ chuyên môn vững vàng tham gia kíp phẫu thuật. Đây cũng là bước ngoặt đánh dấu sự phát triển chuyên ngành phẫu thuật tim của Bệnh viện sau 05 năm triển khai kỹ thuật mổ tim theo Đề án Bệnh viện vệ tinh. Và cháu Khải Phong là ca thứ 214 được phẫu thuật tim thành công tại Bệnh viện.

Bác sỹ CKI Nguyễn Minh Cường, Trưởng Khoa Dịch vụ Y tế tự nguyện – người trực tiếp thực hiện các ca phẫu thuật tim tại Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang cũng đưa ra khuyến cáo rằng: Với những trẻ đã được phẫu thuật tim bẩm sinh cần có chế độ chăm sóc, dinh dưỡng đặc biệt sau phẫu thuật, bởi vậy các bậc phụ huynh cần tuyệt đối tuân theo chỉ định của bác sỹ để tránh những biến chứng có thể xảy ra. Thường xuyên cho trẻ đi tái khám định kỳ 01 tháng, 03 tháng, 06 tháng hoặc 01 năm/lần cho tới khi sức khoẻ trẻ hoàn toàn ổn định. Với các bà mẹ mang thai nên đi sàng lọc trước sinh ngay khi bé còn trong bụng mẹ tại các cơ sở y tế có đầy đủ trang thiết bị hiện đại phát hiện tim bẩm sinh như Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang hay Bệnh viện Nhi Trung ương và Bệnh viện Phụ Sản Trung ương để phát hiện sớm bệnh lý và định hướng sẵn sàng xử trí trong khi sinh hoặc điều trị sau khi trẻ sinh ra. Bên cạnh đó, việc sàng lọc sau khi sinh cho trẻ chào đời đủ tháng hoặc non tháng bằng các xét nghiệm, thăm dò chức năng (siêu âm tim, điện tim) cũng rất quan trọng nhằm phát hiện và đưa những trường hợp bị bệnh tim bẩm sinh vào danh sách theo dõi, thăm khám định kỳ và thực hiện mổ sớm khi có chỉ định tránh những biến chứng đáng tiếc xảy ra. Nếu được phát hiện và can thiệp sớm, 98% bệnh nhi tim bẩm sinh có thể chữa được và trở về cuộc sống như người bình thường.

Hiền Chúc